[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Te stosunki ze światem partyjnym, chociaż z natury rzeczy rzadkie,stanowią zarazem najpoważniejsze niebezpieczeństwo dla drukarni.Każdy z ludzi partyjnych może przyjść do drukarni, nie będąc czy-stym jak określa techniczne słowo ludzi, nie mających za sobą ogo-na w postaci szpiega.Również i towarzysze drukarniani mogą przywyjazdach zabrudzić się, ocierając się o brudne stosunki i nieczys-tych towarzyszów.Naturalnie, niebezpieczeństwo stosunków drukarni ze światem par-tyjnym stawia poważną tamę produkcyjności drukarni.Nie ma sensuprodukować, gdy towar z fabryki nie może być zabrany.I w tym wła-śnie kierunku jest zwrócony cały wysiłek maszynerii organizacji, chcą-cej zwiększyć produkcję swej fabryki bibuły krajowej.Oprócz większych drukarń bywają urządzane mniejsze, podręczne,przeznaczone dla załatwiania spraw, wymagających szybkości.Do ta-kich właśnie należała odkryta w tym roku drukarenka w Brześciu.Podwzględem technicznym stoją one na poziomie przed P.P.S.-owegoNASK IFP UG Ze zbiorów Wirtualnej Biblioteki Literatury Polskiej Instytutu Filologii Polskiej UG94okresu, chociaż przy energii techników rozwijają niekiedy zdumiewa-jącą czynność.Jak mnie zapewniano, jedna z nich w przeciągu dwóch miesięcywydała 29.000 egzemplarzy odezw rozmaitych.Z jakimi trudnościami mają nieraz do walczenia towarzysze, pracu-jący w takich drukarniach, sądzić można z faktu następującego.Gdy partia postanowiła wydawać odezwy żydowskie, sprowadzonotrochę czcionek odpowiednich.Na razie jednak nie miano zecera, zna-jącego żargon, a akurat wypadła potrzeba wydania odezwy żargonowej.Myślano długo, jak załatwić ten interes.Wreszcie jeden z towarzyszówwpadł na taki pomysł.Kupiono alfabet żargonowy i pod każdą literą postawiono odpo-wiednią literę łacińską.Autor odezwy, napisawszy ją w żargonie, prze-pisał ją literami łacińskimi, zgodnymi z powyższym alfabetem.Biednyzecer, który nigdy dotąd nie widział dziwacznych literek żargonowych,nieprzyzwyczajony do odwrotnego składania, kładł do winkla literkęobok literki, nie rozumiejąc zupełnie, co robi.Nagle ku wielkiemuzdumieniu zabrakło mu litery e .Zdawało mu się, że cała sprawa jestna nic.Na szczęście, miano do czynienia z tak dziwnym językiem, jakżargon.Gdy w kłopocie zwrócono się znowu do autora odezwy, tenprzejrzał raz jeszcze rękopis, wykreślił w niektórych miejscach nie-szczęsna literę e , zastępując ją jakąś inną i ułożył odezwę tak, by te-go e wystarczyło na całość.Z polskimi odezwami, naturalnie, tak gładko załatwić się nie moż-na.Trzeba nieraz uciekać się do różnych środeczków zecerskich: prze-rabiać e , ń na c i n , fuszerować, dobierając litery z innego pi-sma.Widziałem nawet odezwę,z której połowa była złożona jednym pismem, druga zaś część in-nym.Wielu z czytelników sfuszerowanej odezwy wzrusza zapewneramionami z powodu takiej drobnostki.Lecz ja pomimo woli obok ja-kiejś skaleczonej litery, obok fuszerki dostrzegam zakłopotaną, zbie-dzoną twarz towarzysza, pracującego z mieczem damoklesowym nadgłową w jakiejś izdebce, gdy sięgając po czcionkę do którejkolwiekprzedziałki naprędce skleconej kaszty, wyczuje pod palcami pustkę.Trzeba przerwać robotę, obmyśleć sposób wyjścia, zaradzić brakowi.Atu z robotą śpieszyć należy, bo odezwa spóznić się nie może, terminodebrania jej z drukarni już jest umówiony, na określony już czas przy-gotowani są towarzysze, którzy odezwę rozpowszechnią.NASK IFP UG Ze zbiorów Wirtualnej Biblioteki Literatury Polskiej Instytutu Filologii Polskiej UG95Kończąc rozdział o drukarniach, chcę z prawdziwą przyjemnościązaznaczyć, że od czasu Aodzi technika drukarska zrobiła krok naprzód.Gdy przeglądam obecne numery Robotnika , widzę, że znaczniemniej w nim cech krajowej produkcji, niż dawniej.Mniej jest zabru-dzonych i bladych, jak twarz suchotnika, stronic, mniej fuszerek w od-bijaniu.Jak mnie zapewniano, pochodzi to głównie z tej przyczyny, żeobecnie użytą jest do roboty maszynka innego systemu, pozwalająca nazastosowanie większej presji.Oprócz tego, od jubileuszowego pięć-dziesiątego numeru Robotnik zwiększył znacznie swój format.Dokażdego numeru dodano nieledwie cztery stronice dawnego formatu,więc zwiększono go o trzecią część.W tym czasie zaszła też inna, głębszego znaczenia, zmiana w spra-wie drukarń tajnych.Dopóki drukarnia nie przeszła przez próbę ognio-wą aresztowania, dopóty była ona centralnym punktem życia partyjne-go, dopóty istniała wieczna wątpliwość, czy w razie nieszczęścia partiabędzie w stanie zapełnić lukę, dopóty wreszcie była ona szczególnymcelem dla żandarmerii i jej agentów.Do katastrofy łódzkiej drukarnia,gęstymi zasłonami tajemnicy otoczona, była dla ludzi, rewolucyjnieusposobionych, czymś cudownym, czymś romantycznym, nimbemokolonym, wyglądała, jak mityczna forteca, znikająca z oczu szturmu-jącego do niej wroga.Lecz oto przyszła lutowa katastrofa drukarnię aresztowano,wstępnym bojem zdobyto tajemniczą fortecę
[ Pobierz całość w formacie PDF ]