[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Tokarski Stanisław, Orient i kontrkultury, Warszawa 1984, s.224.Wertenstein-%7łuławski Jerzy, Kultura alternatywna i ostatni okres w kulturze młodzie-żowej, [w:] tegoż autora, To tylko rock'n roli, Warszawa 1990, s.129-144.Wilson Colin, Outsider, przeł.M.Traczewska, Poznań 1992, s.358.Wyka Anna, Alternatywny styl życia jako światopogląd realizowany, [w:] Style życiai uczestnictwo w kulturze, red.W.Pielasińska, Warszawa 1989, t.1, s.101-128.460 XIVROZUMIENIE KULTURY Stanisław BrzozowskiIstota kulturyNajogólniejszy wynik filozofii krytycznej polega na rozumieniu, że cały świat,w jakim żyje człowiek, sprowadzony być może do naszych zadań.To, co ludzkośćuważa za rzeczywistość, jest zawsze albo zadaniem postawionym jej przez życie, albousiłowaniem rozwiązania go i dopełnienia; albo wezwaniem do twórczości, albo twór-czością samą.Rzeczywistość ujęta w ramy i prawa naukowego poznania jest sumą roz-wiązanych przez ludzkość zadań.Rzeczywistość przedstawiająca się w formie nie wy-tłumaczonych dotychczas faktów jest dziedziną zadań, które dopełnienia swego, roz-wiązania domagają się dopiero.Nigdy i nigdzie myśl ludzka nie styka się z niczym,co nie byłoby czynem jej, bądz rzeczywistym i spełnionym, bądz możliwym.Nicnie przedstawia się nam w formie nagiego, niezmiennego bytu.Wszędzie i zawszemamy do czynienia z działaniem własnym, pracą.Na tym opiera się sama możliwośćfilozofii krytycznej.Krytyka jest sądem.Sądzić można tylko to, co jest w naszej mocy,co może być przez nas zmienione, pokierowane w ten lub inny sposób.Filozofia kry-tyczna zburzyła pojęcie gotowego świata zarówno w dziedzinie poznania, jaki moralności lub sztuki.Nie znamy rzeczywistości samej w sobie, nie znamy bez-względnego, danego nam jako wzór, dobra ani piękna.Prawda, dobro, piękno są dlanas nie rzeczami, lecz zadaniami, nad dopełnieniem których mamy pracować.Stąd teżżadne prawidło, żadna norma uchodzić nie mogą za dane ostatecznie.Wyprowadzo-nymi one są zawsze z wyników przez dotychczasową twórczość osiągniętych.Wszelkiematerialne, tj.zawierające pewną treść w sobie (a bliższy rozbiór wykazałby może, żez wyjątkiem zasad czystej logiki nie istnieją żadne wskazania formalne), prawidłai normy poznania są zawsze zamknięte w granicach poznanego dotychczas światai uwarunkowane przez te granice, wszelkie prawidła moralne, wszelkie określoneobowiązki są zawsze wydedukowane z istniejących już (istnienie w formie ideału, czylistanu świadomości, jest też istnieniem z zajmującego nas tu punktu widzenia) form ży-cia, wszelkie zasady i prawidła estetyczne opierają się na stworzonym dotychczasprzez ludzkość pięknie.Słowem, wartość ich polega wyłącznie na stosunku do dopeł-462 Stanisław Brzozowski ISTOTA KULTURYnionej już pracy ludzkości lub co najwyżej do uświadomionych już przez ludzkość za-dań.Przypuszczenie więc, ze takie prawidła mogą być w jakiejkolwiek bądz dziedzi-nie uznane za raz na zawsze obowiązujące, opierać by się musiało na przekonaniu, żetwórczość ludzkości zatrzymała się; opierać by się musiało na wykluczeniu twórczo-ści.Właśnie dlatego, że wszystkie normy, wartości, miary nie są złudzeniem, gdyż re-gulują to, co jest w mocy ludzkości, twórczość jej własną, właśnie dlatego, że nigdyi nigdzie nie styka się ona z niczym, co by nie pozostawało w żadnym stosunku do jejtwórczości, co by nie było jej dziełem, dlatego więc, że świat, w jakim ludzkość żyje,jest zawsze stworzonym przez nią światem, a więc światem zależnym od czynu jeji pracy, nigdy i nigdzie nie danym jest jej ująć nic ostatecznego.Sama ona nieustannąswą pracą zmienia i przekształca swój stan posiadania.Nie ma ona nigdzie świata, acznieustannie go czyni.Przyjąć świat za dany jest to przyjąć dotychczasową przeszłośćludzkości i jej wyniki i wyrzec się przyszłości.Wszystko bowiem, co ludzkość uważaza niezależną od siebie daną rzeczywistość, jest jej dziełem.[.]Początek pierwszego rozdziału pt.Zadanie krytyki książki Stanisława Brzozowskiego Współczesna krytykaliteracka w Polsce, po raz pierwszy wydanej w 1907 roku
[ Pobierz całość w formacie PDF ]